Milk Production । परदेशातही भारतीय शेळ्या-मेंढ्यांना पसंती दिली जात आहे, त्यामुळे यामागे अनेक मोठी कारणे आहेत. जर आपण फक्त दुधाबद्दल बोललो, तर भारतातील शेळ्यांनी दुधाच्या बाबतीत परदेशी गायींना मागे टाकले आहे. बीटल नावाच्या शेळ्यांची जात आहे जी देशी गायीपेक्षा जास्त दूध देते. म्हणूनच कदाचित शेळ्यांना गरीब माणसाची गाय असेही म्हणतात. देशाच्या एकूण दूध उत्पादनात शेळीच्या दुधाचा वाटा तीन टक्के असला तरी देशी गायीचा वाटा केवळ दोन टक्के आहे. हे शेळीचे दूध आहे जे काही प्रसंगी 600 ते 800 रुपये आणि काही वेळा 1000 रुपये प्रति लिटरपर्यंत विकले जाते.
भारतात शेळी पाळणाऱ्यांची संख्या सातत्याने वाढत आहे. शासकीय योजनांचा लाभ घेण्यासाठी येणाऱ्या अर्जांपैकी 60 ते 70 टक्के अर्ज हे शेळीपालनासाठी येतात. शेळीचे दूध हे आयुर्वेदात औषध मानले जाते. डेंग्यू आजारात शेळीच्या दुधाचे फायदे कोणापासून लपलेले नाहीत. मांसाच्या बाबतीत, भारतीय जातीच्या शेळ्या अरबांनाही खूप आवडतात. जातीच्या सुधारणेसाठी, इतर अनेक देश भारतातून विशिष्ट जातीच्या शेळ्या आयात करतात.
त्यामुळे शेळीचे दूध महाग विकले जाते
शेळीचे दूध म्हणजे फक्त दूध नाही. हे दूध अनेक आजारांवरही फायदेशीर आहे. हेच कारण आहे की आजही युरोपीय देशांमध्ये मुलांची ९५ टक्के औषधे शेळीच्या दुधापासून बनवली जातात. सेंट्रल गोट रिसर्च इन्स्टिट्यूट (सीआयआरजी), मथुरा चे संचालक मनीष कुमार चेतली यांचे असे म्हणणे आहे. डेंग्यूमध्ये शेळीचे दूधच फायदेशीर आहे असे नाही, असेही त्यांनी शेतकऱ्यांना सांगितले.
कर्करोग आणि हृदयाच्या रुग्णांनाही याचा फायदा होतो. लॅक्टोजचे प्रमाण कमी असल्याने ते मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी औषधाचेही काम करते. हे प्यायल्याने पोटाच्या अनेक आजारांपासून आराम मिळतो. आतड्यांसंबंधी रोग कोलायटिसमध्ये शेळीचे दूध विशेषतः फायदेशीर आहे. तज्ज्ञांच्या मते, सध्या शेळीचे दूध ३०० ते ३५० रुपये प्रतिलिटर या दराने ऑनलाइन विकले जात आहे.
