animal husbandry । माणसांप्रमाणेच प्राण्यांनाही पौष्टिक अन्नाची गरज असते. दुभत्या जनावरांना संतुलित आहार न दिल्यास त्यांच्या आरोग्यावर विपरीत परिणाम होऊ शकतो. तुमच्या गाई किंवा म्हशीचे आरोग्य बिघडल्यास दुध उत्पादनावरही परिणाम होतो. त्यामुळे नेहमी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने दुभत्या गुरांना चारा म्हणून पौष्टिक व संतुलित आहार द्यावा. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही दुभत्या गुरांना चाऱ्यासोबत खनिज पूरक आहारही देऊ शकता. नियमित खनिजे दिल्याने जनावरांची दूध देण्याची क्षमता वाढते.
अशा स्थितीत जनावरांना साधारणपणे पेंढा आणि भुसा खायला दिला जातो. हे जनावरांना खनिज पूरक पुरवते. परंतु जनावरांनाही आठवड्यातून दोन ते तीन दिवस हिरवा चारा द्यावा. त्याचप्रमाणे शेंगा, गवत आणि झाडाची पाने हे खनिजांचे चांगले स्रोत मानले जातात. तुम्ही हिरवा चारा पेंढा आणि गव्हाच्या कोंडामध्ये मिसळून खाऊ शकता. यामुळे तुमच्या गायी आणि म्हशी पूर्वीपेक्षा जास्त दूध देऊ लागतील. विशेष म्हणजे प्राण्यांनाही कॅल्शियम आणि फॉस्फरसची गरज असते. गुरांच्या शरीरात दोन्ही घटकांची कमतरता असल्यास ते आजारी पडतात. त्यामुळे त्यांच्या कमतरतेवर मात करण्यासाठी दुभत्या जनावरांना पूरक म्हणून कॅल्शियम युक्त शेंगा आणि झाडाच्या पानांचा चारा द्या.
दूध उत्पादन क्षमता वाढते
डॉक्टरांच्या मते, खनिज पूरक आहार दिल्याने जनावरांची प्रजनन क्षमता वाढते. प्राणी नियमित ताणतणावाखाली येतात, त्यामुळे ते सहज गर्भधारणा करतात. तसेच, योग्य खनिज पूरक आहार देऊन, वासरे तंदुरुस्त आणि निरोगी जन्माला येतात. त्याचबरोबर जनावरांना मधेच मीठ खाऊ घालत राहा, कारण त्यामुळे चाऱ्याची चव सुधारते. त्यामुळे जनावरे चारा चांगल्या प्रकारे खातात.
एका अहवालानुसार, 40 ग्रॅम खनिज मिश्रित पूरक आहार दिल्यास गायींची दूध देण्याची क्षमता 300 ते 500 मिलीने वाढते. गायींनी जास्त दूध दिल्यास शेतकऱ्याचे उत्पन्नही वाढेल. याशिवाय गायींची वेळेवर गर्भधारणा झाल्यामुळे वासरे विकूनही शेतकरी कमाई करू शकतात.
गुरे निरोगी राहतील
ICAR अहवालानुसार, NIANP ने क्षेत्र विशिष्ट खनिज मिश्रण विकसित केले आहे, जे खूप स्वस्त आहे आणि ते खाल्ल्याने गुरे अधिक दूध देऊ लागतात. अशा परिस्थितीत दुभत्या जनावरांना दररोज 40-45 ग्रॅम खनिज मिश्रण पूरक आहार द्यावा. विशेष म्हणजे मिनरल मिश्‍चर सप्लिमेंट खाल्ल्याने जनावरांची पचनक्रियाही निरोगी राहते. यामुळे ते निरोगी राहतात.
